حرفه ای شدن

ضرورت حرفه ای شدن

مقدمه

از جمله پیشرفت ها و تغییر و تحولات اساسی در عرصه های گوناگون زندگی، اعم از اقتصادی، فرهنگی، سیاسی و اجتماعی، پیدایش

سازمان های متعدد برای رفع نیازهای افراد جامعه است. پیدایش سازمان ها موجب شد تا انسان به عنصری فعال در زمینه رشد، توسعه

و تحول تبدیل شود. تداوم سازمان ها متکی به منابع انسانی است و اظهار نظر درباره سازمان، بدون ملاحظه نیروی انسانی تشکیل

دهنده آن، ناقص است. از طرف دیگر، تغییرات سریع محیطی در دنیای متلاطم امروز، انعطاف پذیری سازمان ها را برای تأمین بقایشان

امری ضروری ساخته است

.

شرط بقای هر سازمانی، آن است که هدف ها، ساختار، روش های کار و الگوهای رفتاری خود را به نحوی هماهنگ با تغییرات، متحول کند

و این امر از طریق رشد شایستگی،کارآیی، اثر بخشی و توانمندی هر چه بیش تر کارکنان امکان پذیر است. برای رسیدن به این هدف،

باید تحصیلات و دانش حرفه ای، علاقه به پژوهش و تحقیق، ابتکار و نوآوری را به عنوان ملاک هایی از تخصصی شدن کار کارکنان به شمار

آورد

.

با در نظر گرفتن این تغییرات شگرف و گسترده در دنیای کنونی، تمام سیاست گذاران، برنامه ریزان و دست اندرکاران و به خصوص صاحب

نظران تعلیم و تربیت اذعان می دارند که آموزش و پرورش، تنها راه حل یا لااقل بهترین راه حل مسائل دشوار و بغرنج جوامع بشری است

.

آموزش و پرورش، یکی از مهم ترین راه های هماهنگ شدن با دنیایی است که هر روز اختراعات و اکتشافات تازه علمی، ادبی، فرهنگی

، اجتماعی واقتصادی را مشاهده می کند. در این میان، آموزش معلمان و به روز درآوردن اطلاعات علمی آن ها امری بسیار ضروری است؛

زیرا معلم بزرگ ترین و مهم ترین سرمایه جامعه ) نیروی انسانی( را تربیت می کند

.

لزوم حرفه ای شدن معلمان

پرداختچی معتقد است، در دنیای امروز، حجم، تنوع و عمق توقعات و انتظارات مرتبط با نظام آموزش و پرورش، آن چنان است که نظام

مذکور، با شرایط، امکانات، روش ها و نیروی انسانی فعلی به هیچ وجه نمی تواند از عهده رسالت خود بر آید. نظام آموزش و پرورش باید

متحول شود و تغییراتی بنیادین و اساسی در آن به وجود آید. اصولاً هیچ سازمان و نهادی نمی تواند هدف هایی معقول اتخاذ کند و کار اثر

بخشی در جهت تحقق آن هدف ها انجام دهد، مگر آن که تمامی اعضایش، از صدر تا زیر، مفروضات خود را درباره آینده، مورد تجزیه و تحلیل

و بازنگری جدی قرار دهند تا بتوانند آن را بر اساس واقعیات اصلاح کنند

.

با توجه به مسائل فوق، اگر آموزش و پرورش می خواهد تغییر کند، متحول شود و پیشرفت نماید، دست اندرکاران امر تعلیم و تربیت، به

خصوص معلمانی که تعامل گسترده ای با فراگیران دارند، باید متحول شوند، تغییر کنند و پیشرفت نماید، دست اندرکاران امر تعلیم و تربیت،

به خصوص معلمانی که تعامل گسترده با فراگیران دارند، باید متحول شوند، تغییر کنند و پیشرفت نمایند. همچنین دانش و اطلاعات،

شناخت ها، نگرش ها، مهارت ها و روش های کار آن ها باید تغییر کند. لازمه این کار، حرفه ای شدن امر تعلیم و تربیت و در سرلوحه آن،

حرفه ای شدن تمام معلمان است

.

از نظر رئوف، مهارت های حرفه ای معلم، لازم ترین و ضروری ترین نیاز اوست. هر نوع بی توجهی در به دست آوردن این مهارت ها، عدم

موجودیت شغلی و حرفه ای او را با اثبات می رساند و خط بطلان روی مهارت او می کشد. بدون هیچ تحقیقی می توان فهمید که مهارت

های علمی معلمان کافی نیست. بسیاری از معلمان، با داشتن دانش و سواد علمی بالا و کافی، توان به کار بستن مهارت های حرفه ای

خود را ندارند و برعکس، معلمانی وجود دارند که احتمالاً دانش آن ها، حتی در رشته های تخصصی خودشان، بسیار اندک بوده است، ولی

به خوبی از عهده کار معلمی بر آمده اند

.

امروزه متخصصان بر این عقیده اند که: نقش فراگیر و ریشه ای معلم، دگرگون شدن است و معلم همچون ابزاری به حساب می آید که

حامل اطلاعات ذخیره شده ای است که باید به تناسب ظرفیت گیرندگان، آن را توزیع کند و این خطری بزرگ در تحریف و مسخ رسالت

معلمی است. احساس این خطر، برنامه ریزان وسیاستگذاران نظام های آموزش و پروش جهانی را به تلاشی نو واداشته است و در رأس

آن ها، " یونسکو " با اذعان به این تحریف و دگرگونی در رسالت معلمی، هشدارهای تکان دهنده ای را به نظام های آموزش و پرورش

کشورها می دهد و اظهار می دارد: " شرایطی که معلمان در آن تربیت می شوند، باید دقیقاً دگرگون شوند؛ به نحوی که معلمان به صورت

مربیان در آیند و نه مختصصانی که فقط ناقل محتوای برنامه درسی از پیش تعیین شده هستند

.

بنابر این، سعی نظام آموزش و پرورش در جهت بهبود و پیشرفت امر تعلیم و تربیت، باید بر آن باشد که تعلیم و تربیت جنبه حرفه ای پیدا

کند و ویژگی ای لازم را به عنوان یک حرفه کسب کند؛ زیرا در این صورت است که از حیثیت اجتماعی بیش تری برخوردار خواهد شد. شرط

اثر بخشی و کارآیی کارکنان آموزش و پرورش به خصوص معلمان آن است که در کار خود ضمن کسب تخصص حرفه ای، به حرفه معلمی

پایبند باشند

.

سید عباس زاده معتقد است:" معلمی به عنوان یک حرفه، مستلزم اختیار و استقلال عمل است که با افزایش تحصیلات و تجارب معلمان

و نیز با استفاده هر چه بیش تر از فناوری پیشرفته، عمیق تر نیز می شود. این گرایش، یعنی حرفه ای گرایی، موجب می شود تا معلمان

بیش تر به طرف هنجارهای حرفه ای، کنترل حرفه ای، و در رأس آن ها اختیار و استقلال حرفه ای تمایل پیدا کنند. زیرا مجهز شدن معلمان

به تخصص، مهم ترین و اساسی ترین راه تضمین کار بهتر و بیش تر نظام آموزشی است

.

معلم بدون آگاهی از روان شناسی، جامعه شناسی، روش های آموزش، اصول یادگیری، نحوه ارزشیابی و طرح درس و استفاده از وسایل

کمک آموزشی، نمی تواند وظیفه خطیر خود رادر عصر کنونی به نحو شایسته انجام دهد. در زمینه های روان شناسی و سایر علوم مربوط

به تربیت، به ویژه روان شناسی یادگیری و خصوصیات فراگیران، هرروز پژوهش های جدیدی انجام می گیرد. ماهیت حرفه ای معلم عصر

حاضر ایجاب می کند که او با این یافته های جدید آشنا شود و آن ها را در تدریس به کار برد

.

امروزه معلم باید در قالب حرفه ای خود ظاهر شود. برای تحقق هر چه بیش تر این امر لازم است از طریق دوره های تربیت معلم، ضمن

خدمت و مطالعات و تجربیات مستمری که در آینده خواهد داشت، صلاحیت ها و توانایی هایی را کسب کند تا بتواند به نحو شایسته ای،

به ایفای نقش حساس، پر مسؤلیت ودر عین حال تخصصی معلمی بپردازد

.

با توجه به توضیحات بالا در مورد حرفه ای شدن معلمان، پیشنهاداتی چند در این زمینه داده می شود

:

الف- آشنایی با کابرد و سایل و رسانه های آموزشی جدید در مدرسه، فراگیری دانش تخصصی جدید، به کارگیری روش های نوین آموزشی

و استفاده از تحقیقات عملیاتی برای پاسخگویی به مشکلات آموزشی، همگی رشد حرفه ای معلمان را فراهم می آورند

.

ب - کسب دانش و تجربه های جدیدی که قدرت ابتکار و توانایی های تازه به افراد می بخشد، نه تنها موجبات ارتقای کارایی و اثر بخشی

معلمان را فراهم می آورد، بلکه باعث تغییر شخصیت وایجاد روحیه، انگیزه و تعهد برای ارتقای علمی، شغلی و حرفه ای معلمان می شود

.

ج- مدیران آموزشی باید زمینه ای فراهم سازند تا بین معلمان درس های گوناگون، مخصوصاً درس هایی که ارتباط نزدیک تری با هم دارند،

مشورت ها و تبادل نظرهای علمی لازم انجام پذیرد

.

د- مدیران و مسؤولان آموزش و پرورش باید زمینه ای را فراهم آورند که معلمان بتوانند، علاوه بر تدریس، فرصت یادگیری مستمر را نیز

بیابند

.

ه- برای ایجاد رشد حرفه ای در معلمان، مدیران آموزشی باید با واگذاری مستقیم مسؤولیت، مطابق با توانایی هر فرد، او را در تحقق این

امر یاری کنند. البته مدیران آموزشی باید توجه کنند که انتظارات بیش از ظرفیت هر فرد، موجب دلسردی، عدم تعهد و کاهش وفاداری

معلمان خواهد شد

.

و- برای ایجاد شرایطی که موجب رشد حرفه ای معلم شود مدیر آموزشی باید محیط راحت، پشتیبانی کافی و انواعی از محرک ها و

پاداش ها را برای آنان فراهم کند تا معلمان در این فرصت ها سهیم شوند و رشد حرفه ای آنان افزایش یابد

.

ز- مدیران و مسؤولان آموزشی باید برای معلمان، برنامه های تخصصی مطابق با درس هایی که تدریس می کنند، بگنجانند. در این صورت

اعتماد به نفس معلمان افزایش می یابد و موجبات رشد حرفه ای معلمان فراهم می گردد

.

منابع

-1 پرداختچی، محمد 1731 .مدیریت آموزشی به عنوان - قلمرویی حرفه ای. فصلنامه مدیریت در آموزش و پرورش . سال چهارم.

. شماره 1

-2 رؤوف، علی 1731 . تربیت معلم و کارورزی. تهران . انتشارات فاطمی. چاپ اول.

. -7 کریمی، عبدالعظیم 1731 . رسالت معلمی. انتقال دانش یامنش. مجله رشد معلم. تهران. سال پانزدهم.شماره 6

-1 سید عباس زاده، محمد 1731 . وجدان کار.ارومیه . انتشارات انزلی.

-6 قاسمی پور، اقبال 1762 . حرفه معلمی و ویژگی های آن. مجله اصول و مهارت های آموزشی 1. بخش سوم. انتشارات

دانشگاه آزاد ایران.

-3 مرعشی، سید منصور 1731 . در جستجوی شایستگی ها و نقش های تربیتی معلم. مجموعه مقالات چهارمین همایش

جایگاه تربیتی معلم. جلد اول . تهران

t انتشارات تربیت.

-8 گودرزی، اکرم و گمینیان، وجیه 1781 . بررسی رابطه بین آزادی عمل دبیران مدراس متوسطه شهر اصفهان با تعهد شغلی

آنان. پایان نامه کارشناسی ارشد مدیریت آموزشی. دانشگاه دولتی اصفهان.

مجله رشد معلم، شماره 8

وجیهه گمینیان

رشد حرفهای چیست؟

زیربنای نظری رشد حرفهای

1891 ( ، آموزش معلمان ، از جمله رشد حرفهای آنان ، باید چنان باشد که کمک کند تا (

] به نظر شولمن ] 1

معلمان بتوانند در مورد شیوههای تدریس خود اندیشیده ، از میان آنها انتخاب کنند و برای آن دلیل آورند. به

نظر او ، دانش موضوعی و رابطه دانش پداگوژی با دانش محتوایی ، چالشهای واقعی را برای معلمان ایجاد

میکند.در این فرآیند معلمان باید بتوانند به نوآوری بپردازند و دانش جدید خود را به شکل دانش پداگوژی

درآورند . باوجود تحلیلهای بیشماری که درباره رشد حرفهای معلمان در دهه گذشته به عمل آمده و

راهنماییهایی که برای فرآیند تحول در دانش و مهارتهای معلمان ایجاد شده است ، بعضی از آنها پیچیدگیهای

زیادی را در تغییراتی که در جریان رشد حرفهای باید به وجود آید مشخص کردهاند . برای نمونه ،

]

هارگریوز] 2[ و فولان] 3 (1992 ( رشد حرفهای معلمان را رویکردی میدانند که در آن توسعه دانش و

مهارتهایی مانند پرورش شناخت معلمان و تغییرات در نگرش اجتماعی آنان انجام میپذیرد. افراد دیگری مانند

1899 ( معتقدند که برنامه رشد حرفهای معلمان زمانی موثرتر خواهد بود که باتوجه (

] جویس] 4[ و شاورز] 5

به نیازهای فردی معلمان ، مدرسه ونظام آموزشی ، بهویژه برنامههای یادگیری مبتنی بر نیازهای دانشآموزان،

1896 ( در الگویی که برای رشد حرفهای معلمان ، (

] تواناییها و ویژگیهای آنان تنظیم شده باشد. گاسکی] 6

طراحی کرده ، بالندگی حرفهای معلم را با تشویق و حمایت از آنان هم بسته قلمداد میکند. به عبارت دیگر، در

این الگو برای بالندگی معلمان ، بر ضرورت تشویق عملکرد معلمان تاکید میشود، بهطوری که معلمان با

اصلاح رفتار خود، یادگیری دانشآموزان را نتیجه بهبود تجربی خود بدانند.

[1]

Shulman [2] Hargreaves [3] Fullan [4] Joyce [5] Showers [6] Guskey

http://yaddasht-daneshjo.blogfa.com

/